Buğday’lı Vadeliler

Karadeniz ülkelerinden hariç olarak Kanada’da, Avrupa, Rusya ve birkaç Asya ülkesinden gelen kötü Buğday üretim haberleriyle birlikte Buğday fiyatlarında gözle görülür bir yükselme yaşanmıştır.

Bu senenin nemli iklim koşulları ve yağışlı yaz günleri Canada Rusya ve diğer önemli bir kaç buğday üreticisi ülkenin üretim seviyelerini aşağıya çekeceği aşikardır. Bu süreçte Türkiye’nin 2009’daki 3.7 milyon tonluk ithalat ve 18 milyon tonluk artan buğday üretim seviyelerine rağmen bu seneki iklim koşullarının Türkiye’dede buğday üretimini olumsuz etkileyeceğini söyleyebiliriz. Bu bağlamda Türkiye’nin 2010 beklenen üretimi IGC tarafından 17.5 milyon tona düşürülmüştür, benim beklentim ise biraz daha düşük seviyelerde 17 milyon ton civarlarındadir.

Ayrıca bugün Milliyet gazetesinde çıkan http://www.milliyet.com.tr/dunya-yi-aclik-salgini-vurabilir/ekonomi/sondakikaarsiv/10.07.2010/1260289/default.htm

bir habere göre de Ug99 kara pas hastalığı dünya buğday üretimini ve buğday fiyatlarını tehdit ediyor. İlk olarak 1999 yılında Uganda’da buğday bitkisinde tespit edilen, zehirli gövde mantarı Kara Pas’ın yeni bir ırkı olan Ug99, 2008 yılında İran’a kadar yayıldı. Uganda’dan sonra Kenya, Etiyopya, Sudan, Yemen ve İran’a sıçrayan Ug99, bu yıl ise Güney Afrika’da görüldü. Yıllardır başarılı mücadele verilerek savuşturulan gövde mantarı tehlikesinin, son yıllarda hızlı şekilde yayılan Ug99 türüyle küresel buğday üretimini tehdit ettiği belirtiliyor. Ayrıca yapılan araştırmalara göre bugün ekimi yapılan buğday türlerinin yalnızca %10 u bu mantara karşı ayakta kalabiliyor.

Ug99’un sporlarının, rüzgarla 1200 kilometreye kadar yayılabildiği için kolayca küresel bir salgın oluşturabileceğini aşikar.

5 önemli ihracatçı ülkeden (Arjantin, Canada, Avrupa Birliği, Amerika ve Avustralia) dan Canadanın beklemediği Mayıs ve Haziranda kendisini gösteren ilkbahar yağmurları ve nemli iklim şartları bahar ekiminin 82% lik kısmını engellemiştir ve bu da buğday üretiminde önemli rol oynayan Canada’nın hasatının kötü gelmesine yol açacaktır.

Canadalı buğdaylı gıda ürünleri satan şirketi Viterra’ya göre buğday satışları 2010 mali yılında 15% 17% lik bir düşüş yaşayacak.

Ayrıca Rusya ve Kuzey Avrupadaki soguk ilkbahar aylarının ve yağışlı iklimin buğday hasatını azaltacağı ve geciktireceğini öngörüyorum.

IGC 2009 675.2milyon tonluk üretimden 659milyon tona düşeceğini öngörmesine rağmen beklenen olaylar ve koşullar sonucunda üretimin daha düşük bir seviyede kalabileceğini düşünüyorum.

Ayrıca diğer önemli bir buğday üreticisi olan biri Kazakistan Tarım Bakanlığı yetkilisi Arman Yevniyev’in açıklamalarına göre ülkenin tahıl üretimi 20.8 milyon tonluk 2009 üretiminden 39% lik düşüşle 14.5 - 15.5mn tonlara ineceğini açıkladı. Ayrıca, ihracatın da 6.5mn tondan, 8.3mn tona düşeceğini belirtti.

Ingılız şirketi Ensus sera gazı tüketimini azaltmak için bu yıl ve önümüzdeki yıllarda her yıl 1.2 milyon tonluk buğdayi 400mn litrelik Ethanol, 350 bin tonluk yuksek proteinli hayvan yemi yapmada ve içecekelerde kullanılan 300bin tonluk Co2 gazını üretmede kullanılacağını açıkladı. Bu da kısa vadede olmasa da uzun vadede buğdayın değerinin artacağı ve yenilenebilir enerjilerde sera gazı azaltımı ve yeşil enerji amacıyla biogaz olarak kullanılacağı anlamına geliyor.

Araştırmacılara göre 2050 Yılına kadar buğday tüketimi 900 milyontonu aşacak ve bu da neredeyse bugün üretilen buğdayın yarısı kadar daha üretmek demek.

Türkiyenin önemli bir tarım ülkesi olan ve Buğday üretiminde 9 sırada ve dünya toplam buğday tüketiminin %3 ‘ünü karşılayan bir ülke olmasına rağmen buğday vadeli piyasasının (future-option) Vob'da bu kadar düşük hacimli kalması acıdır. Hem üreticiler açısından hem aracılar açısından hem hedge yoluyla fiyatları sabitlemede hem de ileriyi görmede yardımcı olan bu enstrümanlari kullanmanın yararının farkındalığının yaratılmasından sonra artacak buğday vadeli trade hacimleriyle, bu enstrümanları daha gözde hale getirecektir.

Teknik olarak Buğday futurelarına sayfanın başındaki şekilde baktığımızda 'bu CME de işlem gören buğday Temmuz vadeli fiyatlarıdır' karşımıza buğdayın 475-480 direncini geçtiğimiz günlerde kırdığını görüyoruz. Bundan sonraki süreçte gelen hasat ve üretim haberlerine bağlı olarak 560-580 seviyelerini denemesi sonraki süreçte de 600-610 seviyesine çıkması beklenebilir.